جابه‌جایی شیردان چیست؟
جابه‌جایی شیردان (DA) زمانی‌که شیردان، معده چهارم یا حقیقی گاوها، از جایگاه طبیعی خودش در خط وسط بدن به سمت چپ (جابه‌جایی شیردان به سمت چپ) یا به سمت راست (جابه‌جایی شیردان به راست) لیز می‌خورد اتفاق می‌افتد. جابه‌جایی شیردان هزینه اقتصادی و مشکلات آسایش زیادی دارد.
هزینه مستقیم درمان جابه‌جایی شیردان به سمت چپ مشخص شده است (بین200 تا300 پوند) اما هزینه‌های پنهان شامل:
دور ریز شیر، کاهش تولید شیر، کاهش عملکرد تولیدمثلی و افزایش خطر حذف این بیماری را یکی از مشکلات اصلی اقتصادی می‌کند. جابه‌جایی شیردان به سمت چپ اغلب یک بیماری ثانویه نسبت به سایر بیماری‌ها است که تاثیر منفی زیادی نیز بر آسایش دام دارد.
دلایل:
عوامل متعددی در جابه جایی شیردان موثر هستند. بعد از زایش،رحم خالی و کمتر پر بودن شکمبه فضای خالی بیشتری را برای شیردان فراهم می‌کند تا لیز بخورد. تب شیر و کتوز می‌تواند باعث کاهش انقباضات شیردان شود و در نتیجه دفع گاز از شیردان کاهش یابد.
ترکیب این عوامل می‌تواند باعث لیز خوردن شیردان از جایگاه طبیعی در کف شکم به سمت چپ شیردان شود. شیردان می‌تواند همچنین به سمت راست حرکت کند؛درحالی‌که این حالت کمتر رایج است، اما خطرناک‌تر است زیرا شیردان ممکن است حتی دچار پیچ خوردگی و پیچش شود و اگر به موقع درمان نشود ممکن است باعث تلف شدن دام شود.
شکل یک.
عکس از پشت. سمت چپ: جایگاه طبیعی شکمبه (آبی) و شیردان (قرمز).
عکس راست: جایگاه در زمان جابه‌جایی شیردان به سمت چپ
عوامل خطرآفرین جابه‌جایی شیردان چیست؟
* جابه‌جایی شیردان به سمت چپ در اواخر زمستان و اوایل بهار خیلی رایج است زمانی‌که گاوها در جایگاه هستند.
* جابه‌جایی شیردان به سمت چپ بیشتر رایج است در:
* نژاد هلشتاین (تولید بالا، شکم عمیق تر)
* گاوهای چند شکم
گاوهای چاق یا لاغر. گاوهای با نمره بدنی بالاتر از 3/5در زایش مصرف ماده خشک کمتر و احتمال بالاتری از بسیج چربی بدن و کتوز دارند، که تمام آنها منجر به جابه‌جایی شیردان به سمت چپ می‌شود.
* بیماری‌های همزمان باعث افزایش خطر جابه‌جایی شیردان به سمت چپ می‌شوند.50 درصد گاوها با جابه‌جایی شیردان به سمت چپ دچار بیماری‌های زیر می‌شوند:
* جفت ماندگی و عفونت رحم
* کتوز (هم باعث جابه‌جایی شیردان و هم می‌تواند نتیجه آن باشد). گاوهای مبتلا به کتوز4/4مرتبه احتمال بیشتری دارد که به جابه‌جایی شیردان به سمت چپ مبتلا شوند.
تب شیر- کمبود کلسیم انقباضات ماهیچه‌ای شیردان را کاهش می‌دهد، که باعث کاهش خروج گاز می‌شود. تب شیر همچنین با مصرف پایین خوراک و کتوز مرتبط است، که هر دو باعث افزایش خطر جابه‌جایی شیردان به سمت چپ می‌شود.
* توکسین‌ها(حاصل از عفونت باکتری‌ها مانند متریت و ورم پستان). سموم این باکتری‌ها می‌توانند باعث کاهش تحریک شیردان شود.
* مصرف ماده خشک پایین
کنسانتره بالا و جیره‌های با فیبر پایین خطر جابه‌جایی شیردان به سمت چپ را افزایش می‌دهند.گله‌هایی که سطح بالایی از سیلوی ذرت مصرف می‌کنند تمایل به افزایش میزان جابه‌جایی شیردان به سمت چپ دارند.
سطح قابل قبول جابه‌جایی شیردان چیست؟
شیوع سالیانه جهانی در دامنه‌ای بین0/05تا 6درصد است(0تا 25درصد درگله‌های متفاوت). شیوع نهایی درگله شما بستگی به تولید گله شما دارد. اگر تولید گله شما کمتر از 8000 تا 8500 کیلوگرم در سال باشد، رسیدن به میزان صفر شیوع جابه جایی شیردان امکان پذیر است. اگر تولید بیشتر از 8500کیلو در سال است میزان شیوع باید کمتر از 2درصد باشد،از مشاوران و دامپزشک‌های خود مشورت بگیرید اگر بالاتر از 3درصد باشد.
علامت‌های LDA چیست؟
یک گاو مبتلا به جابه جایی شیردان عموما در سومین تا پنجمین شیردهی است و در اولین ماه بعد از زایش است، که پیک این بیماری در دو هفته بعد از زایش است. نشانه‌های اصلی عبارتند از کاهش تولید شیر (اغلب کاهش ناگهانی)،کاهش نشخوار و نخوردن کنسانتره، درحالی‌که به خوردن علوفه ادامه می‌دهند. دامپزشک‌ها باید بیماری را تشخیص دهند.در نبود درمان، گاوها با جابه‌جایی شیردان به سمت چپ اشتها و وزن بدن را از دست می‌دهند، و به پیک نمی‌رسند.گاو مبتلا به جابه‌جایی شیردان به راست به راحتی می‌میرند اگر درمان نشوند.
شکل دو – گاو لاغر
شکل سه- ارزیابی پر بودن شکمبه، قسمت به رنگ قرمز
درمان:
زمانی‌که گاوها علائم جابه‌جایی شیردان را نشان دادند برای تشخیص قطعی و درمان سریع، سریعا با دامپزشک‌ها صحبت کنید. برای جلوگیری از برگشت بیماری، درمان بیماری‌های دیگر به صورت موازی یا حتی قبل از درمان جابه‌جایی شیردان به سمت چپ مهم است.
روش‌های جلوگیری:
در سطح گله
* بیماری‌های پیرامون زایش را بررسی و جلوگیری کنید(تب شیر، کتوز و بیماری‌های رحم)
* پر بودن شکمبه را حداکثر کنید
* تضمین کنید که فضای کافی آخور در دور انتقال و گروه تازه‌زا وجود دارد، اگر وجود دارد (یک متر به ازاء هر گاو)، دسترسی به خوراک و فراهم بودن مداوم خوراک را تهیه کنید. برای افزایش مصرف، برای مثال، نرده گردنی را بردارید یا از یک نرده قابل انعطاف استفاده کنید.
* جابه جایی گاوها را اطراف زایمان، بخصوص در هفته قبل از زایش حداقل کنید.
* گاوهای خشک را بیش از حد تغذیه نکنید، و نمره بدنی آنها را در کل دوره انتقال و بعد از آن در سطح مناسب نگه دارید. به منظور افزایش پر بودن شکمبه بدون افزایش زیاد مصرف انرژی جیره‌ای با تراکم انرژی پایین تغذیه کنید.
به عنوان یک قانون کلی،گاوها نباید افزایش نمره بدنی داشته باشند در دوره خشکی و نباید بین زایمان و اوج تولید یک نمره بدنی یا بیشتر از آن از دست بدهند. نهایتا گاوها می‌توانند 0/5واحد از دست بدهند.
* با اندازه گیری قبل و بعد از زایش تعادل منفی انرژی را بررسی کنید.
در سطح گاوها:
* بیماری‌های همزمان با جابه‌جایی شیردان را تشخیص بدهید و درمان کنید.
* درمان تغذیه‌ای با مایعات می‌تواند کمک کند که حجم طبیعی شکمبه پر شود و مصرف خوراک را افزایش بدهد در گاوهایی که دچار کاهش اشتها هستند.
* پروپیلن گلیکول- یک یا دو بار در روز به میزان300میلی لیتر پروپیلن گلایکول تغذیه کنید.
گروه علمی شرگت آگرین تک