اکثر مشکلات سلامتی و هزینه دامپزشکی مرتبط برای گله های شیری در 30 روز اول شیردهی اتفاق می‌افتند. مدیریت و تغذیه گاوهای خشک می‌تواند تاثیر عمده ای بر احتمال شیوع بیماری ها در گاوهای شیری در زمان زایش داشته باشد.
مصرف کافی انرژی، فیبر، پروتئین، و مواد معدنی خاص بخصوص کلسیم و آنهایی که بر جذب و متابولیسم کلسیم تاثیر دارند، در کاهش احتمال بیماری های متابولیک مهم هستند.
* بیماری دیگری که عمدتا در طول دو هفته اول شیردهی رخ می‌دهد جابه جایی شیردان است.
شیردان یکی از چهار بخش معده نشخوارکنندگان است. این بخش به عنوان معده اصلی شناخته می‌شود و دقیقا در داخل حفره شکم در قسمت پایینی بدن دام قرار دارد.
سه سناریو عمدتا در جابه جایی شیردان نقش دارند:
1- گاوها در زمان زایش به علت از دست دادن گوساله، جفت و مایعات حدود 10 تا 12 درصد کاهش وزن دارند. این کاهش وزن در حفره شکمی همراه با ماده خشک پایین (کاهش پر بودن شکمبه) اجازه می‌دهد تا اندام‌ها جابه جا شوند.
2- افزایش غلظت کنسانتره در جیره برای تامین نیازهای انرژی شیردهی، همراه با رشد کم پرزهای شکمبه در گاوی که تا این اواخر در دوره خشکی جیره پرعلوفه مصرف می‌کرده است، باعث افزایش جریان اسیدهای چرب ازاد به شیردان می‌شود، که باعث کاهش تحرک شیردان می‌شود.
3- کمبود کلسیم، چه به صورت حاد (اغلب در 5 درصد گاوها) یا تحت حاد (احتمالا به طور متوسط در بیشتر از 50 درصد گله)، توانایی ماهیچه های صاف را که به نگه داشتن شیردان در جای خودش کمک می کنند کاهش می‌دهد.
تمام این سناریو ها عموما اتفاق می‌افتند، و مستقل از یکدیگر نیستند، که باعث می‌شوند تا گاو تازه زا در معرض جابه جایی شیردان باشد.
گاوهایی که خطر بیشتری دارد که به جابه جایی شیردان مبتلا شوند ماده خشک مصرفی پایین دارند، نمره بدنی بالا دارند، و غلظت NEFA بیشتری در خون قبل از زایش دارند.
کاهش مصرف خوراک که توسط همه گاوها در زایش تجربه می‌شود احتمال جابه جایی شیردان را افزایش می دهد. ولیکن، زمانکیه گاوها در هوای گرم و مرطوب تابستان زایش می‌کنند، مصرف بعد از زایش حتی از گاوهایی که در زمستان و پاییز زایش می‌کنند کمتر است.
جابه جایی شیردان در بعد از 60 روز شیردهی اغلب به دلایل زیر اتفاق می افتد:
- کاهش پر بودن شکمبه به علت تغییر کیفیت و یا اندازه ذرات علوفه
- تغییر ترکیب جیره با فیبر ناکافی
- تغییر افرادی که مسئول ترکیب کردن خوراک هستند
- یا عملکرد نامناسب میکسر و باسکول‌های تهیه خوراک
تشخیص جابه جایی شیردان:
حدود 80 تا 90 درصد موارد جابه جایی شیردان اتفاق می‌افتد زمانیکه شیردان به سمت بالا و سمت چپ دام حرکت می‌کند.
ولیکن، جابه جایی شیردان به سمت راست نیز اتفاق می‌افتد و حتی ممکن است در سمت راست بالا بیاید و بعد شیردان پیچ و تاب بخورد. این حالت آخر خیلی جدی است زیرا تامین خون شیردان خیلی محدود می‌شود.
نشانه های عادی جابه جایی شیردان شامل کاهش مصرف خوراک، کاهش تولید شیر، کاهش مدفوع، و کتوز به علت کاهش مصرف خوراک است، ولیکن، نشانه قطعی صدای غژی است که توسط گوشی پزشکی شنیده می‌شود زمانیکه به پهلوی دام ضربه می‌زنید.
زمانیکه شیردان جابه جا می‌شود، توسط گازها پر می‌شود، و صدای غژی که به علت ضربه زدن شنیده می‌شود ناشی از برگشت صدا توسط اندام پر از هوا است. زمانیکه بیماری تشخیص داده شد، یک دامپزشک می‌تواند جراحی انجام دهد یا حیوان را بچرخاند تا شیردان به جای خود برگردد.
تاثیر جابه جایی شیردان:
هزینه اولیه مرتبط با جابه جایی شیردان به علت کاهش تولید شیر است. در مطالعه دانشگاه گوئلف، گاوهای مبتلا به جابه جایی شیردان حدود 350 کیلو شیر کمتر در طول شیردهی تولید کردند.
مطالعه دانشگاه کرنل، حتی کاهش بیشتر حدود 600 کیلو در تولید شیر در 60 روز بعد از تشخیص جابه جایی شیردان را گزارش کرد.
هزینه‌های بیشتر شامل هزینه‌های دامپزشکی و سایر بیماری‌های مرتبط مانند کتوز است. در یک مطالعه، 30 درصد کاهش تولید شیر قبل از تشخیص بیماری اتفاق افتاد، بنابراین، تشخیص اولیه خیلی مهم است.
هر دو حالت کاهش تولید شیر به علت جابه جایی شیردان یا خطر اینکه بعد از تشخیص جابه جایی شیردان گاوها از گله حذف شوند با افزایش شکم زایش افزایش می یابد. هدف این است که شیوع بیماری در گله های شیری زیر 4% باشد.
خلاصه:
جابه جایی شیردان یک بیماری رایج در گله های شیری است، اما با تغذیه دقیق و مدیریت می توان شیوع آن را در گله های شیری به زیر 5 درصد رساند.
تغذیه قبل از زایش برای حفظ مصرف یکنواخت جیره متعادل به منظور جلوگیری از کاهش عمده در مصرف خوراک و جلوگیری از چاق شدن گاو به طور موثری احتمال جابه جایی شیردان را بعد از زایش کاهش می‌دهد.
تهیه جیره متعادل (بخصوص برای انرژی و فیبر) بعد از زایش و فضای کافی برای آخور و استراحت خطر جابه جایی شیردان را کاهش می دهد.
زمانیکه جابه جایی شیردان بعد از 60 روز شیردهی اتفاق می‌افتد، بهتر است که فیبر و اندازه ذرات جیره، عملکرد مناسب میکسر و ترازوها، و روش‌های تغذیه ای توسط کارمندان بررسی شود.
کاهش احتمال جابه جایی شیردان سلامت و آسایش گاو را بهبود می بخشد، فروش شیر را افزایش می‌دهد، و هزینه های دامپزشکی را کاهش می‌دهد.
گروه علمی شرکت آگرین تک