به گفته دکتر لوئیس مندونکا Luis Mendonca، متخصص نشخوارکنندگان، وقتی نوبت به بهره وری تولید شیر می رسد، فرصت های زیادی در پرورش تلیسه وجود دارد.
طبق گفته مندونکا، تلیسه های غیرابستن متابولیسم، فیزیولوژی و طول چرخه فحلی متفاوت از گاوهای شیرده دارند. آنها همچنین باروری نسبتاً بالاتری دارند، به همین دلیل بسیاری از دامدارها استفاده از اسپرم سکس شده را برای تلیسه های خود در اولویت قرار می دهند. اما در حالی که پرورش تلیسه ها نسبتاً آسان تلقی می شود، مندونکا توصیه کرد که فرصت برای بهبود تولیدمثل تلیسه ها وجود دارد و بنابراین درصد بیشتری از آنها در سن مطلوب زایش می کنند.
وی گفت: تاخیر در ابستن شدن تلیسه ها گران است، زیرا منجر به روزهای غیر تولیدی و مصرف خوراک بیشتر می شود. این موضوع همچنین اغلب باعث افزایش مشکلات زایش می شود، زیرا ممکن است دام بیش از حد چاق شود، و چربی اضافی در کانال لگن ایجاد شود.
مندونکا خاطرنشان کرد: یک برنامه ایده آل پرورش تلیسه پیشنهاد مناسبی برای همه موقعیت ها نیست. در عوض، روش های مختلفی وجود دارد که دامدارها می توانند کارایی تولیدمثلی تلیسه های خود را در چهارچوب نیروی کار، امکانات و شرایط مدیریتی گله بهبود بخشند. اما صرف نظر از برنامه ای که آنها اتخاذ می کنند، تعیین هدف ضروری است. هر گله باید این هدف را داشته باشد که می خواهند چند درصد از تلیسه ها پس از روز 150 از آغاز زمان تلقیح ابستن شوند. وی بیان کرد که نرخ ابستنی 90% در این بازه زمانی بسیار عالی است.
برخلاف یک دوره انتظار اختیاری که شروع استاندارد اکثر پروتکل های تولیدمثلی گاوهای شیری است، مندونکا گفت که پرورش تلیسه به دوره وزن کردن داوطلبانه نیاز دارد، زیرا ابتدا باید از نظر جسمی بلوغ قابل قبولی داشته باشند. وی توصیه كرد كه اهداف استاندارد طلایی در مورد 55% وزن بلوغ بدن در شروع تولیدمثل و 85% وزن بلوغ بدن پس از زایش و آغاز اولین شیردهی توصیه شود.
مندونکا دیده است که گله ها با استفاده از برنامه های مبتنی بر تشخیص فحلی و پروتکل های تلقیح اجباری، به کارایی باروری عالی در تلیسه های خود دست می یابند. وی گفت: كاری ساده مانند تزریق پروستاگلاندین هر 11 روز و تلقیح در زمان تشخیص فحلی می تواند بسیار خوب عمل كند. گله های دیگر با یک پروتکل 5 روزه تلقیح مصنوعی موفقیت زیادی کسب می کنند.
با استفاده از هر دو رویکرد، وی گفت که می توان با استفاده از فن آوری هایی مانند سنسورهای نظارت بر فعالیت و رفتار برای ارزیابی بهتر فعالیت فحلی، نتایج را حتی بهبود بیشتر داد. هنگام استفاده از این سیستم ها، دستورالعمل های سازنده دستگاه را به دقت دنبال كنید زیرا هر كدام كمی متفاوت است.
سرانجام، مندونکا اطلاعات منتشر شده اخیر دکتر ریکاردو چبلRicardo Chebel و تیمش را در دانشگاه فلوریدا بررسی کرد. در مطالعه ای بر 1027 تلیسه هلشتاین، حیوانات با رسیدن به 327 کیلوگرم (میانگین سنی 10.7 ماه) و مجهز به مانیتورهای فعالیت Allflex SCR شدند. همه تلیسه ها در یک پروتکل 5 روزه تلقیح مصنوعی قرار گرفتند.
اگر بررسی فعالیت دام از آستانه ای خاص عبور کند نشان دهنده فحلی است، تلیسه ها از طریق یکی از سه تیمار (1) اسپرم معمولی یک ساعت پس از تشخیص فحلی (2) اسپرم سکس شده یک ساعت پس از تشخیص فحلی یا (3) اسپرم سکس شده تقریباً 12 ساعت بعد از تشخیص فحلی تلقیح می شدند. تلیسه هایی که بعد از 72 ساعت به هیچ وجه فحلی نشان ندادند، تزریق GnRH دریافت کرده و یک ساعت بعد (اسپرم معمولی یا سکس شده اولیه) یا 11 ساعت بعد (اسپرم سکس شده با تاخیر) تلقیح اجباری شدند.
در هنگام بررسی 30 روز پس از تلقیح، چبل و همکارانش میزان باروری قابل توجه بالاتری را برای گروه اسپرم معمولی (3/67 درصد) در مقایسه با گروه اسپرم سکس شده اولیه (2/45 درصد) و اسپرم سکس شده با تاخیر (8/46 درصد) مشاهده کردند. اگرچه در نهایت هر دو گروه اسپرم به نرخ ابستنی مشابهی دست یافتند، باروری برای گروه اسپرم سکس شده اولیه تا تقریباً 14 ساعت پس از تشخیص فحلی ضعیف بود، پس از آن گروه اسپرم سکس شده با تاخیر بود.
اگرچه میزان نرخ ابستنی 30 روزه بسیار بیشتر بود، این گروه به میزان قابل توجهی گوساله های زنده کمتر (حدود 42%) درمقایسه با هر دو گروه اسپرم سکس شده (حدود 89%) تولید کردند. تجزیه و تحلیل کامل اقتصادی توسط تیم Chebel نشان داد که هیچ مزیت قابل توجهی در سوددهی برای هیچ یک از این سه استراتژی وجود ندارد –که این موضوع پیشنهاد مندونکا را تقویت می کند مبنی بر اینکه روش های زیادی برای انجام برنامه های تولیدمثل در تلیسه ها وجود دارد تا بهترین تناسب را برای هر یک از دامداری ها داشته باشد.
گروه علمی شرکت اگرین تک